Augustus 2019 • Auteursrechten
Mag ik zomaar beelden of foto's van het internet gebruiken?
Het korte antwoord is nee en het lange genuanceerde antwoord is helaas niet zo zwart-wit als je zou hopen. Snel even een foto van het internet plukken is makkelijk, maar wil echter niet zeggen dat jij ook het recht hebt om die foto te hergebruiken. Pas dus vooral op, en bekijk even wat je rechten zijn.
(Pssst, er staan links naar gratis foto's onderaan in dit artikel!)
Uhm, er stond nergens bij dat
het beeld beschermd was...
Op elke foto rust standaard een auteursrecht. Het is voor de oorspronkelijke content creator niet verplicht dit aan te geven met een tekst of copyright-teken, het werkt eigenlijk net omgekeerd. De auteur moet uitdrukkelijk toestemming verlenen. Vaak verkopen ze dan licenties op de beelden, of nemen ze expliciet afstand van hun rechten.
Bijgevolg is het niet altijd direct zichtbaar of jij het recht zou hebben een gevonden beeld te hergebruiken. Zodra je echter de beelden downloadt en ze zelf ergens gebruikt, telt dat al als een reproductie en dus ook als een mogelijke schending van die auteursrechten. Precies daarom is het zo belangrijk even na te gaan of dit het geval is voor het beeld dat je wil gebruiken.
En waarom zou ik me
daarmee bezighouden?
Mensen denken vaak dat ze er makkelijk mee wegkomen de auteursrechten te schenden, maar dankzij de vooruitgang van technologie bestaan er tegenwoordig bedrijven met gespecialiseerde software. Deze crawlers of robots, zoals dat heet, schuimen het internet af op zoek naar onrechtmatig gebruikte beelden, vaak in opdracht van grote beelddatabanken zoals Belga of Getty.
Als die bedrijven bij jou zo'n inbreuk vinden, zullen ze je hiervan op de hoogte brengen en je hoogstwaarschijnlijk een (gepeperde) rekening voorschotelen. Voor een vzw of non-profit kan zo'n factuur ook wel de doodsteek betekenen. (Google eens 'KorfbalKrant auteursrechten'.)
En hoe moet ik dan zo'n
rechtenvrije beelden vinden
op het internet?
Als je via Google Afbeeldingen een beeld zoekt kan je dankzij een handige feature specifiek zoeken naar beelden waarvan Google kon achterhalen dat ze rechtenvrij zijn. Eenmaal je een zoekopdracht uitvoerde kan je vlak onder de zoekbalk een reeks filters activeren. Een van de filters geeft je de optie om te filteren op gebruiksrechten.
Er zijn echter ook gespecialiseerde websites die licenties of rechtenvrije beelden aanbieden. Soms gratis, soms tegen betaling. Als je beelden van zo'n sites gebruikt ben je zeker van je stuk.
De bekendste betalende fotodatabanken zijn shutterstock.com, istockphoto.com en gettyimages.com.
De grootste gratis fotodatabanken zijn unsplash.com, stocksnap.io en pexels.com.
Eventueel kan je ook rondneuzen op WikiMedia, of flickr.com, een van de grootse fotowebsites op het internet. Bij elk beeld zal bijstaan of je al dan niet het beeld mag gebruiken. Let op, op beide sites staan vaak beelden die je zomaar mag gebruiken, maar waarbij dan ook een naamsvermelding nodig is. Lees dus zeker goed de licentievoorwaarden.